1. Wstęp

Wspomaganie rozwoju każdego dziecka to kluczowe zadanie sprawnie funkcjonującego sytemu oświaty. Najważniejsze w wypełnianiu tego zadania jest sprawne połączenie działań wszystkich zainteresowanych stron tak, aby uzyskać pożądane efekty.

Przedszkole to miejsce, gdzie można zacząć jak najwcześniej wspierać dzieci ze szczególnymi uzdolnieniami, a także i te ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (zagrożone niedostosowaniem społecznym)

Z dniem 8 maja 2013 r. weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30.04.2013 r. w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach(Dz.U. z 2013 r. poz. 532).

Określa ono szczegółowo nowe zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

2. Warunki udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Model pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przeznaczony został do pracy z dzieckiem posiadającym trudności w realizacji standardów wymagań zawartych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego . Może on jednak zostać użyty w pracy z dziećmi szczególnie uzdolnionymi, potrzebującymi innego typu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Pomoc psychologiczno- pedagogiczna dziecku opiera się na dwóch nierozerwalnych i kluczowych sformułowaniach, wskazujących także na kolejność działań. Pierwsze z nich to rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka, drugie - rozpoznawanie jego indywidualnych możliwości psychofizycznych , czego następstwem ma stać się zaspokajane tychże potrzeb odpowiednio do możliwości.

Potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne dziecka w wieku przedszkolnym,wynikają w szczególności z:

• niepełnosprawności :

- dzieci z niepełnosprawnością intelektualną ( w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym)
- dzieci niewidome i słabowidzące
- dzieci niesłyszące i słabosłyszące
- dzieci z autyzmem , w tym z zespołem Aspergera
- dzieci z niepełnosprawnością ruchową , w tym z afazją i mózgowym porażeniem dziecięcym;

• niepełnosprawności sprzężonej
• zagrożenia niedostosowaniem społecznym
• szczególnych uzdolnień :

- dzieci uzdolnione kierunkowo

- dzieci uzdolnione wszechstronnie

• zagrożenia wystąpieniem w przyszłości specyficznych trudności w uczeniu się :

- dysleksja, dysortografia, dysgrafia

- trudności w uczeniu się matematyki

zaburzeń komunikacji językowej :

*zaburzenia języka:

- składni

- trudności w opanowaniu form gramatycznych

- trudności z organizacją tematu

- kłopot z nabywaniem nowego słownictwa

- trudność w używaniu zwrotów adekwatnie do sytuacji

- nieumiejętność spójnego wypowiadania się

- inne,

*zaburzenia mowy dotyczące:

- artykulacji

- fonacji

- płynność mowy

choroby przewlekłej

sytuacji kryzysowych lub traumatycznych

zaniedbań środowiskowych

trudności adaptacyjnych

3. Komu udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna?

Z pomocy psychologiczno-pedagogicznej mogą korzystać dzieci „ ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”. Zgodnie z rozporządzeniami do grupy tych dzieci na poziomie przedszkola należą :

a) dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w związku :

- z niepełnosprawnościami,

- z zagrożeniem niedostosowaniem społecznym

b) dzieci posiadające inny rodzaj orzeczenia :

-orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego ,

- opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej,

c) dzieci wskazane przez nauczyciela/specjalistów :

-szczególnie uzdolnione,

- dzieci, u których obserwuje się ryzyko wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się,

- z zaburzeniami komunikacji językowej,

- w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej,

- z chorobami przewlekłymi,

- z niepowodzeniami edukacyjnymi;

- zaniedbane środowiskowo,

- z trudnościami adaptacyjnymi,

- inne.

4. Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej?

Osobą odpowiedzialną za organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przypadku przedszkoli jest dyrektor. Warto podkreślić, że dyrektor ma prawo wyznaczyć osobę, której zadaniem będzie planowanie i koordynowanie udzielania pomocy. Wychowawca lub dyrektor, ewentualnie osoba wyznaczona przez dyrektora ustalają formy udzielania tej pomocy, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane.

W przypadku dzieci, które posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dyrektor przedszkola powołuje zespół , który opracowuje dla nich Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET). Dla pozostałych dzieci opracowuje się program zajęć zgodnie z ustalonymi formami pomocy.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być udzielana z inicjatywy:

1) ucznia;

2) rodziców ucznia;

3) dyrektora przedszkola

4) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzących zajęcia z uczniem;

5) pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej;

6) poradni;

7) asystenta edukacji romskiej;

8 )pomocy nauczyciela;

9) pracownika socjalnego;

10) asystenta rodziny;

11) kuratora sądowego.

O potrzebie objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną informuje się rodziców dziecka albo opiekunów. Natomiast o ustalonych dla niego formach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także wymiarze godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane, rodzice dziecka lub opiekunowie informowani są pisemnie.

5. Powołanie zespołu i jego charakterystyka

Głównym zadaniem zespołu jest planowanie i koordynowanie udzielanej dziecku pomocy.W skład zespołu wchodzą : prowadzący z dzieckiem zajęcia nauczyciele i specjaliści ,w szczególności psycholodzy, pedagodzy i logopedzi we współpracy z :

- rodzicami dzieci ( nie są oni członkami zespołu, a jedynie z nim współpracują )

- poradniami psychologiczno-pedagogicznymi , w tym poradniami specjalistycznymi

- placówkami doskonalenia nauczycieli

- innymi przedszkolami, szkołami i placówkami

- organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

W spotkaniach mogą uczestniczyć :

a) rodzice dziecka;

– o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców dziecka ,

b) przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej , w tym poradni specjalistycznej– na wniosek dyrektora,

c) inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica dziecka.

Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu zobowiązane są do nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.

Do zadań zespołu należy :

- ustalenie zakresu, w którym dziecko wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej

- określenie zalecanych form, sposobu i okresu udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej , z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka

- podejmuje działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych

- stosowanie do zalecanych form i sposobów pomocy psychologiczno- pedagogicznej , okresów jej udzielania, określa działania wspierające wobec rodziców dziecka, oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi ( w tym specjalistycznymi), placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży

- opracowanie Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego

- realizacja wyznaczonych zadań/ zajęć

- monitoring i ewaluacja przeprowadzonych działań

6. Formy udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej

W przedszkolu pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem oraz w formie :

a) zajęć specjalistycznych : korekcyjno-kompensacyjnych, rewalidacyjnych,logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,

b) zajęć rozwijających uzdolnienia

c) porad i konsultacji.